Problemy z relacjami dzieci w wieku szkolnym

Pierwsze miesiące nowego roku szkolnego dla wielu młodych osób oznaczają lęk i dyskomfort. Sytuacja zdaje się szczególnie trudna dla dzieci, które w trakcie pandemii znalazły się w kryzysie psychicznym. Aż 83% ankietowanych jako negatywny wpływ edukacji zdalnej wskazało brak kontaktu z rówieśnikami – wynika z najnowszego badania ClickMeeting. Sytuacji nie poprawia również fakt, że młodzi spędzają coraz więcej czasu przed ekranem. Ze smartfonów korzysta 42,7% dzieci w wieku 4-9 lat, a w grupie pomiędzy 10 a 15 rokiem życia jest to już 91,5% – wskazuje badanie Założycielskiego Krajowego Instytutu Mediów. Jak wspierać dziecko w powrocie do szkoły i ponownym nawiązywaniu relacji?

Dzieci a relacje

Początek szkoły to spotkanie po wakacyjnej przerwie ze znajomymi, ale także z nowymi dziećmi (w tym również z dziećmi z Ukrainy) i powrót do klasowych ławek. Ostatnie dwa lata odzwyczaiły nas od tego, że przebywamy w grupie fizycznie, a nie tylko wirtualnie.

Co istotne, na początku pandemii aż 70% dzieci ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych w Polsce mówiło o pogorszeniu relacji z rówieśnikami – wynika z badania postaw wobec nauczania zdalnego.

Fizyczny powrót do szkoły nie jest więc łatwy dla wielu młodych osób. Z raportu Centrum Edukacji Obywatelskiej wynika, że 73% uczniów odczuwa stres, niepewność i strach po powrocie do stacjonarnej szkoły

Powrót do nawiązywania prawdziwych, a nie tylko cyfrowych relacji, nie ułatwia również fakt, że nasi młodzi podopieczni coraz częściej i liczniej korzystają ze smartfonów i komputerów. Jak pokazuje badanie Założycielskiego Krajowego Instytutu Mediów, rodzice deklarują, że już prawie 43% dzieci w wieku 4-9 lat ma kontakt z ekranem smartfona. Nie dziwi więc fakt, że temat ten jest poruszany przez coraz większą liczbę osób – mówi Marek Szczypek z Parku Edukacji i Rozrywki Farma Iluzji.

Osoby młode, które nie radziły sobie z zamknięciem w domu, często uciekały w świat gier komputerowych lub social mediów. Co ciekawe, rodzice zapytani w badaniu Digital Care ile czasu ich dzieci spędzają dziennie z telefonem, najczęściej (44%) wskazywali, że od 1 do 3h oraz kolejno 26% od 3 do 5h, 15% powyżej 5h i 14% do 1h. Niekontrolowane przez dorosłych, nałogowe korzystanie z komputera i smartfonu może mieć negatywny wpływ zarówno za zdrowie fizyczne, jak i psychiczne najmłodszych.

Jak można pomóc?

Rodzice, jak i nauczyciele stoją przed trudnym wyzwaniem. Po pierwsze dzieci, które są szkołach, przychodzą do niej po dwóch latach pandemicznej izolacji, z zerwanymi więziami rówieśniczym i z dużymi problemami w obszarze zdrowia psychicznego. Często są samotne, nieszczęśliwe, bardzo często uzależnione od gier komputerowych i od słodyczy, z zaburzeniami depresyjnymi. Do tego są w przeludnionych szkołach z brakiem kadry nauczycielskiej i z przeładowanym programami – wskazuje Iwona Centka, psychoterapeutka. Szkoła, chodź by bardzo chciała, ma trudne warunki do tego, by pomóc takim dzieciakom. Rodzice z kolei są wykończeni po pandemii, sytuacją w Ukrainie, a teraz strachem o bezpieczeństwo ekonomiczne. Dlatego warto pomóc szkole, nauczycielom, rodzicom i przede wszystkim dzieciom – dodaje.

Jak zaradzić tym problemom i na nowo otworzyć dzieci na rówieśników? Przede wszystkim należy z dziećmi rozmawiać i ich słuchać. Rozmowa pozwala najmłodszym poczuć się ważnymi, akceptowanymi i dowartościowanymi. Problemy z aklimatyzacją wśród szkolnych rówieśników na tak dużą skalę to jednak zjawisko nowe. Wielu rodziców nie wie, jak sobie z nim poradzić. Tu przychodzą na pomoc różne inicjatywy mające na celu wesprzeć dzieci zarówno w problemach ze zdrowiem psychicznym, jak i nawiązywaniem relacji.

Należą do nich m.in. Fundacje, które mają na celu wspierać zarówno dzieci, jak i rodziców w pojawiających się problemach. Wydawane są również publikacje, które mogą być przydatne w radzeniu sobie z wyzwaniami, jak np. książka "Odwagi, Pinku!" o odporności psychicznej dla dzieci, ale rodzic również znajdzie coś dla siebie.

Gdzie szukać wsparcia, gdy jest źle? Istnieją specjalne telefony, gdzie można uzyskać pomoc:

• Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111
• Telefon wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie 116 123
• Antydepresyjny telefon Zaufania Fundacji Itaka 22 484 88 01

Organizowane są również prywatne inicjatywy, które skierowane są m.in. do szkół. Podczas taki spotkań dzieci biorą udział w specjalnie dobranych ćwiczeniach, które mają na celu pomóc budować wspólnotę i zmniejszać dystans, jaki powstał w czasie lockdownów. Przykładem takiej aktywności jest Akcja Integracja zorganizowana przez Park Edukacji i Rozrywki Farma Iluzji.

Dobrze, że powstają takie inicjatywy jak m.in. Akcja Integracja w Farmie Iluzji, które na świeżym powietrzu i poza ławkami szkolnymi zachęcają dzieci do zabawy integrującej i ułatwiającej się wzajemnie poznać. Pozwalają wrócić dzieciakom do beztroskiego czasu, nie w samotności przed komputerem, nie w wirtualnej rzeczywistości, ale w realu – mówi Iwona Centka, psychoterapeutka.  Zachęcam do poszukania w najbliższej okolicy takich akcji, w których wyspecjalizowani animatorzy pomogą dzieciom w budowaniu relacji – doradza psychoterapeutka.

Farma Iluzji to ponad 6 hektarów wypełnionych atrakcjami, które sprawiają, że aktywny wypoczynek zarówno dzieci, jak i rodziców nabiera nowego wymiaru. Znaleźć tutaj można ponad 60 atrakcji m.in. eksponaty ze świata iluzji, duże budowle, które zmieniają prawa grawitacji, jaki i miejsca do zabawy i wypoczynku – plaża, labirynty, place zabaw, miejsca do grillowania i wiele, wiele innych.