Polskie dzieci nie przepadają za aktywnością fizyczną w szkołach

Badania pokazują, że dzieci i młodzież w Polsce w większości nie wypełniają minimalnych zaleceń w zakresie aktywności fizycznej i zmagają się z problemami wad postawy. Nauczyciele WF-u mówią, że uczniowie potrzebują stałej zachęty do aktywności. Jednym z takich rozwiązań są Zajęcia MultiSportowe organizowane w szkołach podstawowych przez Fundację MultiSport – program, który tylko we wrześniu i październiku objął blisko 26 tys. uczniów.

– Mierzymy się z bardzo poważnym problemem: dzieci ruszają się zdecydowanie za mało. Coraz więcej czasu spędzają, siedząc głównie przed ekranami monitorów czy smartfonów. Instytut Matki i Dziecka alarmuje, że 90 proc. dzieci ma wady postawy. To pokazuje, jak pilnie potrzebujemy mądrze zaplanowanej aktywności ruchowej – mówi agencji Newseria Rafał Dytkowski, koordynator projektu Zajęcia MultiSportowe w Fundacji MultiSport. 

Z raportu „Global Matrix 4.0” opracowanego w 2022 roku wynika, że zaledwie 16,8 proc. dzieci i młodzieży w Polsce spełnia zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia – czyli minimum 60 minut aktywności fizycznej każdego dnia. W praktyce oznacza to, że większość uczniów nie otrzymuje wystarczającej dawki ruchu potrzebnej do prawidłowego rozwoju fizycznego i motorycznego.

– Dzieci w szkole mniej się poruszają, szczególnie po pandemii trzeba je było rozruszać. Wówczas było mniej zawodów, mniej ruchu w szkole, potem ten problem oczywiście zanikał, ale dzieci trzeba cały czas zachęcać do aktywności fizycznej – mówi Tomasz Marynowski, nauczyciel wychowania fizycznego w Zespole Szkół Publicznych w Szewnie.

Z najnowszych „Ram do Strategii Rozwoju Sportu” opublikowanych przez Ministerstwo Sportu i Turystyki wynika, że sprawność dzieci w testach motorycznych systematycznie spada. Wyniki np. biegu wahadłowego są dziś wyraźnie gorsze niż 25 lat temu. Potwierdzają to także regularne badania Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, które wskazują na spadek kompetencji ruchowych oraz wydolności fizycznej uczniów.

Specjaliści podkreślają, że nawyki i kapitał zdrowotny zbudowany w dzieciństwie mają wpływ także na dorosłe życie.

– Fundacja MultiSport wspiera szkoły w tym wyzwaniu. Tworzymy programy łączące profilaktykę zdrowotną, edukację i zabawę, prowadzone przez przeszkolonych trenerów i specjalistów znakomicie znających ćwiczenia korekcyjne i kompensacyjne – tłumaczy Rafał Dytkowski. – Jednym z naszych kluczowych działań jest prowadzony w szkołach podstawowych program Zajęć MultiSportowych z elementami gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej. To bezpłatna inicjatywa dla szkół dająca uczniom dodatkową porcję ruchu poza zajęciami wychowania fizycznego. W ramach zajęć wzmacniamy mięśnie głębokie, uczymy prawidłowej postawy i rozwijamy świadomość ciała, a jednocześnie proponujemy aktywność atrakcyjną i dostępną dla każdego dziecka.

Program fundacji jest skierowany do dzieci korzystających z wychowania przedszkolnego oraz uczniów szkół podstawowych z klas I–VI. Jego celem jest przeciwdziałanie chronicznym zachowaniom sedenteryjnym – czyli długotrwałym czynnościom wykonywanym w pozycji siedzącej lub leżącej – które sprzyjają kształtowaniu się nieprawidłowych postaw ciała.

– Skala naszego programu potwierdza, że to rozwiązanie odpowiada na realną potrzebę. Tylko we wrześniu i październiku zrealizowaliśmy ponad 1,8 tys. godzin zajęć dla blisko 26 tys. dzieci. Program działa obecnie w 53 szkołach podstawowych i sześciu akademiach sportowych na terenie ośmiu województw. Zajęcia odbywają się dwa razy w tygodniu, a nabór jest otwarty przez cały rok. Każda szkoła może dołączyć w dowolnym momencie i uczestniczyć w naszym projekcie – mówi koordynator projektu Zajęcia MultiSportowe w Fundacji MultiSport.

– To już nasz trzeci rok z Zajęciami MultiSportowymi. Zdecydowaliśmy się na dołączenie do  programu ze względu na to, że przewidziany jest on dla dzieci z klas 0–6. To okres, w którym dzieci są w fazie szybkiego wzrostu i bardzo zależy nam na tym, żeby ich rozwój fizyczny przebiegał prawidłowo – mówi Robert Burda, zastępca wójta gminy Bodzechów. – Poza tym każda forma aktywności fizycznej powoduje, że dzieci coraz mniej czasu spędzają przed komputerem, konsolą czy telefonem. Widzimy tego efekty, dlatego że nasze dzieci rywalizują w wielu turniejach, osiągają już sukcesy i myślę, że program Zajęć MultiSportowych  znacznie się do tego przyczynił.

– Zajęcia MultiSportowe są ważne, dają dzieciom dodatkową przestrzeń do ruchu, której w tygodniu często brakuje. Łączą aktywność z ćwiczeniami dbającymi o kręgosłup, postawę i mięśnie stabilizujące. Są wartościowym uzupełnieniem zajęć wychowania fizycznego i sprzyjają budowaniu zdrowych nawyków – mówi Tomasz Marynowski.

Ważnym elementem programu jest również tworzenie pozytywnego doświadczenia z ruchem – bez presji oceniania; dzięki temu dzieci nie czują się gorsze” i chętniej wracają do aktywności. To z kolei zwiększa ich pewność siebie i motywację do regularnego ruchu, także w przyszłości. Jak pokazuje badanie MultiSport Index 2024: „Sportkrastynacja. Jak (nie) ćwiczą Polacy?”, wśród aktywnych fizycznie dorosłych, którzy wspominają WF z przyjemnością, ponad 70 proc. ćwiczy co najmniej raz w tygodniu. Z kolei wśród osób, dla których sportowe zajęcia szkolne były przykrym obowiązkiem, zaledwie 20 proc. podejmuje dziś aktywność co najmniej raz w tygodniu.

Ministerstwo Sportu zauważa, że wiek 5–10 lat to tzw. złoty wiek dla rozwoju kompetencji ruchowych i identyfikacji talentów sportowych. Aby wesprzeć szkoły w długofalowym i jeszcze szerszym zaopiekowaniu potrzeb dzieci w zakresie aktywności fizycznej, Fundacja MultiSport kładzie również nacisk na wzmacnianie kompetencji nauczycieli i dzielenie się zgromadzonymi doświadczeniami z kadrą pedagogiczną. Prowadzone są dla nich szkolenia i warsztaty z nowoczesnych metod realizowania zajęć wychowania fizycznego.

– Po rozmowach z nauczycielami i dyrektorami naszych placówek edukacyjnych mamy taki odbiór, że są to zajęcia niezwykle potrzebne – podkreśla Robert Burda.

Zwieńczeniem lokalnej odsłony programu Zajęcia MultiSportowe w Szewnie był MultiSport Cup 2025 – turniej gier i zabaw, w którym udział wzięło 267 uczniów z pięciu szkół podstawowych.  

– To formuła, która pokazuje, że świetna zabawa może być każdego dnia, bez presji wyniku, za to z motywacją współpracy i z radością. To wydarzenie integruje dzieci i pokazuje pozytywne doświadczenia związane z aktywnością fizyczną – podkreśla Rafał Dytkowski.

Na uczestników czekały tory przeszkód, konkurencje lekkoatletyczne, zadania drużynowe oraz wspólna sztafeta integracyjna. Każde dziecko zostało wyróżnione lub nagrodzone.

– Te zajęcia to nie tylko rywalizacja, ale również nauka siły charakteru, odpowiedzialności i współpracy w grupie. Zajęcia odciągają także dzieci od mediów społecznościowych i internetu, dzięki czemu pozytywnie wpływają nie tylko na ich rozwój fizyczny, ale i zdrowie psychiczne, które jest tak ważne w obecnej rzeczywistości. Widać to w zachowaniu uczniów – zamiast siedzieć na korytarzach z telefonami, chętniej biorą udział w zajęciach – mówi Małgorzata Turczyńska, dyrektorka Zespołu Szkół Publicznych w Szewnie.

Z najnowszego raportu Fundacji Orange wynika, że dzieci i młodzież spędzają w internecie średnio ponad cztery godziny dziennie, a w weekendy liczba ta może sięgać nawet 12 godzin. Te dane podkreślają wagę programów odciągających dzieci od ekranów i wprowadzających je w świat ruchu.

– Ruch to inwestycja w zdrowie i przyszłość dzieci. Programy takie jak Zajęcia MultiSportowe pokazują, że mądre, systemowe podejście potrafi uczynić aktywność naturalną częścią dzieciństwa. W Szewnie widać to najlepiej: dzieci bawią się, współpracują i uczą się dbać o siebie – to wartość, która zostaje na lata – podkreśla Rafał Dytkowski.

Zajęcia MultiSportowe w obecnej edycji programu rozpoczęły się we wrześniu 2025 roku, a rekrutacja dla szkół pozostaje otwarta przez cały rok. Dzięki temu placówki mogą dołączyć w dowolnym momencie, bez dodatkowych kosztów – program jest inicjatywą całkowicie bezpłatną. Szczegóły i informacje dotyczące programu Zajęcia MultiSportowe oraz formularz zgłoszeniowy dla szkół znajdują się na stronie internetowej Fundacji MultiSport.